Rondwandeling vanuit de kern van Beesel langs Maasrand en de Swalm.

U start op de markt in Beesel.

Pauzegelegenheid bij Knooppunt.91
Burg Janssenstraat 51
5954 BP Beesel
0475 502540
06 13905246
http://www.knooppunt91.nl/
arie.maria@ziggo.nl

Beesel is een plaats en gemeente in Limburg (Nederland). Officieus ligt de gemeente in Midden-Limburg, maar bestuurlijk gezien in Noord-Limburg. De gemeente Beesel ligt tussen Swalmen (gemeente Roermond), Belfeld (gemeente Venlo), Kessel (gemeente Peel en Maas), en Brüggen (Duitsland). De gemeente telt 13.593 inwoners (1 januari 2014, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 29,20 km² (waarvan 2,50 km² water).
De gemeente bestaat uit drie officiële kernen:
Beesel (2517 inwoners)
Reuver (6377 inwoners)
Offenbeek (4950 inwoners)
Inwoners op 31 december 2010.
Het gemeentehuis bevindt zich te Reuver.
De kern Offenbeek is het gedeelte dat ligt aan de oost-kant van de spoorlijn Venlo - Roermond. Dwars door Offenbeek loopt de Keulseweg, welke doorloopt tot aan de grens met Duitsland. De laatste jaren is er veel nieuwbouw gepleegd in Offenbeek, o.a. de wijk: De Offenbeker Bemden.
Beesel bestaat daarnaast uit diverse buurtschappen, onder andere Rijkel, Bussereind, Witteberg, Meuleberg Markt en Mortel. Beesel wordt voor het eerst vermeld in 1275 en vormde samen met Belfeld eeuwenlang één schepenbank. Lange tijd hoorden beide plaatsen bij het Overkwartier of Spaans Opper-Gelre. In 1713 kwam het samen met enkele ander gemeenten als Staats-Opper-Gelre aan de Verenigde Provinciën. Een van de oudst bewaarde gebouwen is kasteel Nieuwenbroek.
De galg van Beesel stond vroeger ter plaatse van Grietjens Gericht.
Bij het dorp staat de beltmolen De Grauwe Beer, die nog regelmatig in bedrijf is. Daarnaast is in Beesel de Witte Steen te vinden.
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en een oorlogsmonument.
Draaksteken
Beesel is vooral bekend door het Draaksteken, een openlucht schouwspel over de legende van Sint Joris en de Draak. Eens in de zeven jaar staat heel Beesel in het teken van deze oeroude strijd tussen goed en kwaad. In 2012 is het Draaksteken officieel als traditie toegevoegd aan de Nationale Inventaris van het Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Een bijzondere erkenning voor dit openluchtspektakel, dat hiermee tevens als eerste Limburgse traditie is opgenomen op de erfgoedlijst.
Keramische industrie.
Beesel is (inter)nationaal bekend vanwege zijn keramiek. In 1923 startte St. Joris keramische industrie, een onderneming die nog steeds bestaat en nu met name voor de bouw werkt (glazuurstenen). In de jaren '30 tot '60 van de twintigste eeuw had St. Joris kunstateliers waar naast werk voor kerken en de openbare ruimte ook gebruiksgoed en vazen werden vervaardigd onder de naam Terraco. Kunstenaars als Piet Schoenmakers, Mathieu Boessen en Frans Lommen werkten er. Ook Handwerk Loré (1955-1981) en Ciro Keramiek (1971-?) waren actief in Beesel. De Stichting Beesels Keramisch Erfgoed, opgericht in 2006, zet zich in voor het behoud van dit unieke materiaal.
De Kerk
De St. Gertrudiskerk stamt uit 1842 en werd gebouwd naar een ontwerp van architect Jean Dumoulin. In 1926 werd het noordelijke gedeelte in neogotische stijl uitgebreid en 2 jaar later werd de hele kerk in deze stijl verbouwd. Architect was toen Caspar Franssen.
Historische Groentenhof
Op het Landgoed Rijkel bevindt zich de Historische Groentenhof, een organisatie die zich richt op de teelt en de promotie van vergeten, zeldzame en bijzondere groenten. Vanaf half juli tot eind september is de Historische Groentenhof voor het publiek geopend.

Geschiedenis in het kort
Molen 'De Grauwe Beer' is thans prachtig gelegen aan de oever van de Maas in Beesel. Door sommige de mooiste plaats van Beesel genoemd. Bijzonder is dat de molen op meerdere plaatsen heeft gestaan.

Cornelis Cornelisz. van Uitgeest vond in 1592 de houtzaagmolen uit. Hij wist het principe van een krukas toe te passen in een molen om zaagramen op en neer te laten gaan. Dit had ingrijpende gevolgen voor Holland. Het was mede de aanzet tot de Gouden Eeuw. Conelisz. uitvinding leidde tot de ontwikkeling van de paltrokmolen, een type dat was ontwikkeld voor het zagen van hout. Daar er steeds meer behoefte was aan gezaagd hout werden er steeds meer molens gebouwd. Na de oprichting van de V.O.C. (Verenigde Oost-Indische Compagnie) kwam er ook behoefte aan grotere molens. De uitvinding van Cornelisz. werd verkocht naar Zaandam en daar kwam de grote ontwikkeling op gang.

In Zaandam lag het eerste industrieterrein ter wereld. In totaal hebben hier, door de eeuwen heen, zo'n 1100 windmolens gestaan. In 1614 werd aldaar door Dirk Sybrants, een scheepbouwer, molen De Grauwe Beer gebouwd. Een houten achtkante stellingmolen ingericht voor het zagen van zware balken voor de scheepsbouw.

Hoewel in vele publicaties de Grauwe Beer als de eerste houtzaagmolen-bovenkruier wordt genoemd is dit na recente opgravingen niet juist gebleken. Bovenkruier is overigens de benaming voor een molen met een draaibare kap om de wieken naar de wind te kunnen draaien. Er bestaat nog een type molen dat uitsluitend voor houtzaagdoeleinden gebruikt is. Dit is de Paltrokmolen, deze worden in hun geheel op de wind gezet en zijn kleiner van stuk. De Grauwe Beer was in iedergeval wel een van de eerste in zijn soort en dat maakt de geschiedenis van deze molen al erg bijzonder. Later had de familie Sybrants nog een molen, De Witte Beer. Dit was een Paltrok.

Over de jaren in Zaandam is weinig bekend. Zeer waarschijnlijk is in 1719 het oude achtkant van de molen afgebroken en vervangen door een nieuw. In 1834 word de Grauwe Beer door bliksem getroffen maar vliegt daarbij niet in brand, de molen ontsnapt aan de vuurdood.
In het midden van de 19e eeuw werd de molen stil gezet, een stoommachine had het werk van de windmolen overgenomen.

Verhuizing

In het jaar 1890 was de uit Tegelen afkomstige Hein Cuypers, inmiddels wonend in Beesel, op zoek naar een molen. Hij kocht de werkloze Grauwe Beer en liet hem naar Beesel verschepen, waar deze in 1891 wederom in gebruik werd genomen. Nu niet als houtzaagmolen maar als korenmolen. De stellingmolen die in Zaandam stond werd een beltmolen in Beesel.

Vele Zaanse molens zijn nadat ze werkloos waren geworden in de Zaanstreek verkocht naar het oosten en het zuiden van Nederland. Heden ten dagen staan er meer Zaanse molens buiten de Zaanstreek dan ín de Zaanstreek! De Zaanse identiteit van zulke verhuizingen ging meestal verloren. Dit kwam doordat sloopbedrijven de molens doorverkochten. De Grauwe Beer is wel zijn naam blijven behouden eenmaal in Beesel. Dit is ook wel bijzonder te noemen.

Tot aan de tweede wereldoorlog is er volop met de Grauwe Beer gemalen. In de oorlogsjaren werd er nog stiekem gemalen. Maalgoed dat dorpelingen hadden achtergehouden voor de Duitsers werd dan 's nachts verwerkt. In 1945 kwam Beesel in een frontlinie te liggen, waardoor alles wat de Duitsers als uitkijkpost konden gebruiken door de Engelsen en Schotten aan flarden werd geschoten. De Grauwe Beer kreeg ook enkele voltreffers en kwam zwaar beschadigd uit de oorlog. De kap was ernstig gehavend. De as was gebroken waardoor het wiekenkruis van de molen in het gras lag. In 1952 volgde echter restauratie, uitgevoerd door molenbouwer Adriaens uit Weert. Na de restauratie heeft De Grauwe Beer echter niet meer naar behoren gefunctioneerd en raakte ernstig in verval.
De molen verviel steeds verder tot in 1974 de molen door de familie Cuypers verkocht werd aan mr. J. Derckx, die De Grauwe Beer wilde laten opknappen. Om ook weer wind in de zeilen van de molen te krijgen werd de molen verplaatst, omdat huizen en begroeiing in de directe omgeving te veel belemmering dreigden te gaan vormen.

Afbraak

In 1981 wordt de houten achtkante molen afgebroken en naar de werf gebracht van molenbouwer Beijk uit Afferden. De achtkantstijlen en andere onderdelen van de romp bleken zo slecht te zijn dat men besloot de romp met kap geheel te vernieuwen. De romp naar authentiek model, de kap is anders van construktie geworden. In Beesel werd naar een nieuwe locatie gezocht. Deze vond men aan de Kerkweg in het buurtschap Ouddorp. Nadat er een nieuwe onderbouw gemetseld was werd de nieuwe Grauwe Beer in onderdelen van Afferden naar Beesel gebracht en aldaar weer in elkaar gezet.
Op 10 oktober 1983 werd korenmolen De Grauwe Beer feestelijk geopend. Geheel maalvaardig kon De Grauwe Beer zijn werk hervatten.

De mooie plaats aan de Maas heeft buiten haar schoonheid en ongeëvenaarde windvang voor de molen ook een nadeel. In begin van de jaren negentig trad de rivier de Maas, die langs de molen stroomt, tot twee keer toe ver buiten haar oevers. In 1993 en in 1995 kwam de onderbouw van de molen respectievelijk 1,12 meter en 1,20 meter onder water te staan. Dit zijn echter zeer uitzonderlijke waterstanden.

In 1997 heeft Derckx de molen verkocht aan de Gemeente Beesel. Middels een stichting wordt de molen nu in stand gehouden.
In januari 2003 heeft de Maas nog eens het waterpeil flink laten steigen waardoor er 40 cm in de onderbouw van de molen verscheen. Januari 2011 was er ook hoogwater. Nu 20 cm in de onderbouw. Dit soort waterstanden kunnen in de nabije toekomst vaker verwacht worden. Echter dit soort overstromingen zijn vervelend maar ook niet meer dan dat. Toch is inmiddels de molen in 2014 naar hogerop gelegen stand geplaatst.