Zeer mooie fietsronde vanuit Nederweert waarbij u in feite constant rondom de stad Weert fietst. U start op de parkeerplaats van sportpark "De Bengele" in Nederweert. Achtereenvolgens passeert u op een keline afstand het dorp Tungelroy, daarna Altweerteerheide, recreatiepark "De Ijzeren Man", het pittoreske Budel-Dorplein met beschermede dorpsgezichten (vergeet hier niet even aandacht te besteden aan de kerk H. Jozef en hierachter liggende oorlogsmonument en kerkhof en als u genoeg tijd hebt ook enkele straten van dit dorp dat als enige nog doorgenummerde huisnummers kent zonder te letten op even of oneven nummers). Vanaf Budel-Dorplein fietst u naar het Weerterbos en komt daar langs een grenskerkmonument (Brabantse en Limburgse grens), vervolgens bereikt u Laar om daarna weer terug te keren op de startplaats in Nederweert.

Onderweg zijn er meerdere pauzelocaties, maar vergeet hierbij zeker niet even aan te wippen bij De Daatjeshoeve.

Weert (Limburgs: Wieërt) is een stad in de Nederlandse provincie Limburg en de stedelijke kern van de gelijknamige gemeente. De gemeente Weert grenst aan Noord-Brabant en België, daarom wordt de stad ook wel 'de poort van Limburg' genoemd. Verder ligt de stad bij de Peel en aan de Zuid-Willemsvaart. Weert kreeg stadsrechten in 1414.
Geografie
De stad Weert ligt in de gemeente Weert. Voor bestuurlijke en andere gemeentelijke informatie over de gemeente Weert, waar de stad Weert de hoofdplaats van is, zie: Weert (gemeente).
Andere kernen in de Gemeente Weert zijn:
Altweerterheide
Boshoven (tegenwoordig een stadsdeel)
Hushoven (tegenwoordig een buurtschap)
Laar
Stramproy
Swartbroek
Tungelroy
De naam 'Weert' geeft reeds aan hoe de plaats is ontstaan. 'Weert' is identiek aan waard: een stuk land, gelegen bij of te midden van wateren en moerassen, m.a.w. een ingedijkt stuk land. Dat de plaats deze naam ontving is heel begrijpelijk wanneer men bedenkt dat destijds deze streek zowel in het noorden, oosten als in het zuiden omgeven was door uitgestrekte Peelplassen en moerassen, die vroeger een veel grotere oppervlakte bestreken dan tegenwoordig. Tussen deze onbewoonbare wildernissen lag een hoog en droog eiland en hierop is Weert ontstaan. Het hele gebied werd onderscheiden in twee gedeelten: het hoger gedeelte ‘Overweert’ (thans Weert) en het lagere gedeelte Nederweert. In de omgeving van Weert hebben al sinds de prehistorie mensen gewoond. Dat blijkt uit vondsten uit de steentijd en de aanwezigheid van de resten van een groot urnenveld uit de late bronstijd op de Boshoverheide. Door middel van een verhard voetpad is dit urnenveld toegankelijk gemaakt. Tevens zijn er bewoningssporen uit de ijzertijd en de Romeinse tijd gevonden.
De plaats is ontstaan aan een knooppunt van wegen in het heide- en veengebied op de grens van Brabant en Limburg aan de rand van de Peel.
De Heren van Horne
Weert werd voor het eerst vermeld in een akte in 1062. Weert behoorde in die tijd tot het Graafschap Horn. Dit graafschap werd eerst bestuurd vanuit Horn, maar later werd Weert de hoofdplaats van het graafschap. Graaf Jacob Ι van Horne bouwde daarom in 1455 een nieuw kasteel, genaamd “De Neijenborg”. Dit kasteel heeft dienst gedaan, tot het in de Spaanse Successieoorlog in 1702 werd verwoest.
Economische ontwikkelingen
Tussen 1450 en 1550 kwam door de bescherming van de Graaf van Horne Weert tot een economische bloei. Vooral de lakenindustrie was erg belangrijk voor de Weerter economie. In deze tijd werd ook de Sint-Martinuskerk gebouwd. Na de dood van de laatste graaf van Horn, Filips van Montmorency, viel de bescherming voor Weert door de heren van Horne weg. Hierdoor kwam de stad in verval. Pas na de aanleg van de Zuid-Willemsvaart in 1825 en de IJzeren Rijn in 1879 kwam de economie weer tot bloei. In de 19e eeuw werd om de wateroverlast in het gebied te beteugelen het waterschap Het Land van Weert opgericht.
Na de Eerste Wereldoorlog kwam de industrialisatie van de stad opgang. De industrie werd langzaam belangrijker dan de landbouw en zo werd Weert een industriestad. Heden ten dage is de stad gedeeltelijk nog steeds als dusdanig te kenmerken.
Tweede Wereldoorlog in Weert
Weert maakte deel uit van de Peel-Raamstelling. De Peel-Raamstelling was een verdedigingslinie. Daarom werden er ook militairen naar Weert gestuurd. De Peel-Raamstelling was echter niet gebouwd om de Duitsers te verslaan, maar om de Duitsers zo lang tegen te houden dat de Franse troepen naar Nederland konden oprukken. Overal langs de Peel-Raamstelling werden mitrailleurs geplaatst en kazematten gebouwd. Dit waren de voornaamste verdedigingsmiddelen. In Weert stonden deze verdedigingsmiddelen vaak langs de Zuid-Willemsvaart (vooral bij bruggen). Deze stelling begon in het noorden bij het riviertje de Raam bij Grave. In het zuidelijke deel lag deze langs de Noordervaart en de Zuid-Willemsvaart. De stelling eindigde bij de zinkfabriek en het Ringselven in Budel-Dorplein. Dit betekent dat tussen de linie en de Belgische grens nog zo’n acht kilometer onverdedigd bleef. Het deel van Budel tot Sluis 13 werd het Vak Weert genoemd. Veel soldaten had deze linie niet. Slechts drie bataljons, enkele duizenden manschappen, verdedigden vanaf Dorplein tot aan Sluis 13 het Vak Weert. Van zuid naar noord zijn dat het 2de bataljon 41e Regiment Infanterie, het 4e grensbataljon en, bij Nederweert tot Sluis 13, het 1e bataljon 30e Regiment Infanterie. Hieruit kon worden opgemaakt dat er misschien een gevecht in Weert zou plaatsvinden. Vandaar dat Weert een grootschalige evacuatie had voorbereid. De voorbereidingen van de evacuatie waren zeer goed. Iedereen kreeg een evacuatieadres toegewezen. Men mocht er niet op eigen houtje heen gaan, maar men moest er in een groep naartoe, wat veiliger was. Om ervoor te zorgen dat binnen zo’n groep alles goed verliep, had men ook hoofd- en hulpgeleiders aangesteld. Ook kregen de inwoners van tevoren een boekje met voorschriften (regels), waarin duidelijk stond wat wel en niet mocht. Ook kregen de inwoners een soort identiteitsbewijs waarop stond tot welke groep ze behoorden. Er stond voorts op wat ze moesten meenemen aan spullen, zodat er niet te veel maar ook niet te weinig werd meegenomen. Om ervoor te zorgen dat het laadvermogen van vrachtwagens en auto’s goed benut werd, werden er auto’s en vrachtauto’s ingevorderd. Dit deed men ook omdat oudere mensen en zieken dan ook snel en goed geëvacueerd konden worden.
De inwoners van Weert werden goed geïnformeerd over de evacuatie en de oorlog die zou komen. Dat deed men door middel van aanplakbiljetten en brieven door heel Weert te verspreiden. Hierdoor was iedereen op de hoogte van de komende evacuatie.
De evacuatie zelf liep niet zo goed. Toen om 3 uur ’s nachts van 9 op 10 mei Duitse vliegtuigen overvlogen, wist men dat de oorlog heel dichtbij was. Toen Fortanier (commandant Vak Weert) hoorde dat de Maaslinie (dichtbij Roermond) was opgeheven, liet hij de bruggen van Weert opblazen. Maar de evacuatie was nog niet begonnen. Hierdoor konden mensen niet meer over de bruggen naar hun evacuatiebestemming. Daarom gingen toch veel mensen op eigen houtje naar vooral Altweerterheide en Tungelroy. Maar toen het in Altweerterheide door kanonnen ook gevaarlijk werd, vertrokken velen weer naar Tungelroy. De evacuatie verliep goed in die zin dat er geen doden vielen. De enige doden vielen onder degenen die zich te ver het oorlogsgebied in waagden.
De evacuatie was in elk geval echt nodig. In Weert waren toch wat gevechten. Er kwamen 7 burgers om, doordat ze zich te ver het oorloggebied in waagden. Als de inwoners van Weert gebleven waren, hadden dat er veel meer kunnen zijn.
Weert is omringd door vele bosgebieden. Hierdoor wordt Weert ook vaak "Weert, stad in het groen" genoemd.

Een  beschermd monument in het Weerterbos is de grenskerk. In 1648 werd de Vrede van Münster getekend, die het huidige Nederland verdeelde in een protestants [Nederlands] en een katholiek [Spaans] deel. De grens van beide gebieden lag ten westen van het Weerterbos. In het Staatse Brabant was katholicisme verboden maar in Weert, dat tot het Spaanse gebied behoorde, mocht dit geloof wel beleden worden. Daartoe werd in het Weerterbos een grenskerk opgericht, waar de Minderbroeders uit Weert in de missen voorgingen. Eerst vonden de diensten in de open lucht plaats. In 1650 werd echter een eenvoudige kerk gebouwd, waar tot in 1712 missen werden gehouden. Daarna werden ook in de protestantse Nederlanden oogluikend weer katholieke kerkdiensten toegestaan.

De geschiedenis van Budel-Dorplein (volgens Jac Roosen).
Begin 1892 wilden enkele Belgen een Zinkfabriek stichten in België.
Omdat ze daar, in de omgeving van Luik, geen toestemming kregen zochten ze hun heil in Nederland. Het waren de heren Lucien en Emile Dor en Francois Sepulchre, alle drie uit de omgeving van Luik.
In eerste instantie probeerden ze uit te wijken naar Weert, maar daar kregen ze ook geen toestemming. Grenzend aan Weert lag echter de gemeente Budel, een agrarische gemeenschap met weinig economisch perspectief.
Op 7 juli 1892 kochten zij van de gemeente Budel ongeveer 628 hectare grond. Het gebied lag tussen de spoorlijn Antwerpen-Mönchen-Gladbach en de Zuid-Willemsvaart. Deze spoor- en waterweg vormden een onmisbare schakel in de aan- en afvoer van grondstoffen (zinkerts, steenkool, bouwmaterialen) en gerede producten.
Op 14 september 1892 vond de officiële oprichting plaats van de Kempensche Zinkfabriek.
Het moerassige terrein werd gedraineerd. De grote vennen, zoals het Ringelsven, bleven bestaan om als koelreservoirs te kunnen dienen. Er werd een dijk aangelegd, waarop later de trein naar Budel-Schoot zou rijden. Ook werd een haven aangelegd, die gereed was in 1896. Smalspoorlijnen vormden de verbinding met het kanaal en het station in Budel-Schoot. Dit maakten het vervoer mogelijk van zowel producten als personeel. De wegen werden met de bij de zinkwinning vrijkomende zinkassen (sintels genoemd) verhard.
In december 1892 werkten er al 110 arbeiders in de snel opgetrokken fabriek.
Hierdoor moest er ook huisvesting en voorzieningen komen.
Een van de directeuren, Emile Dor tekende zelf het dorp. Het zgn. “Le projet de Dorplein“.
Het fabrieksdorp heette van oorsprong Nieuwdorp (“De Auw Hei”). Maar op 5 september 1893 kreeg het de naam Dorplein als blijvende herinnering aan de gebroeders Dor.
Het project was voor die tijd een ambitieus plan.
Emile Dor tekende een, recht op de fabriek gerichte Hoofdstraat en de eveneens op het bedrijf georiënteerde T. Stevensstraat, die ongeveer met de oever van het Ringselven meedraait.

Aan de Hoofdstraat komt een directeursvilla (”de witte villa”). Daar tegenover bedenkt hij de kerk, de huidige St. Josephkerk, die overigens pas in 1951-1952 gebouwd wordt.
Eveneens aan de Hoofdstraat komt de ”Cantine”.
Ten oosten van de ”Cantine” komt een driehoekig gedeelte met vrijstaande woningen op ruime percelen. Aan de westkant komt een rechthoekig gedeelte met elf dwarsstraten, waarvan er uiteindelijk slechts drie bebouwd worden, de St. Josephstraat, de Liedekerkestraat en de Sepulchrestraat.
In 1918 doorbrak men het oorspronkelijke plan met een dwarsstraat, de Rector van Nestestraat. Alles werd, in tegenstelling tot Budel, gebouwd in Waalse stijl.
Door de afzonderlijke ligging van het fabrieksdorp ontstond er een sterke band tussen werkgever en werknemers. Er werd ruimte gecreëerd voor tal van voorzieningen die het zelfstandige karakter van de Dorpleinse gemeenschap benadrukken.
In 1898 werd Hotel St. Joseph, zoals het eigenlijk heette in gebruik genomen. In de volksmond ”de Cantine” of ”Kantine” of ”Kantien” genoemd.
Het gebouw leverde onderdak voor vrijgezellen, een jongens en een meisjesschool, een bakkerij, een was- en strijkinrichting, een toneelzaal, winkel, ziekenzaal, klooster en kapel.
Na de Tweede-Wereld oorlog haalde de fabriek mensen uit Spanje en Italië; ook zij vonden aanvankelijk onderdak in de ”Cantine”. Het geheel werd beheerd door zusters onder de supervisie van de familie Dor. Naast de ”Cantine” lag een groot plein met kiosk.
Verder werd voor de bevoorrading een boerderij gebouwd aan de Gebr. Looymansstraat.
Later is nog een tweede boerderij gebouwd: ”Boszicht”.
In 1968 kocht de gemeente Budel de wegen in Dorplein. Er kwam een einde aan een unieke situatie. Dorplein werd een kerkdorp van Budel.
De ”Cantine” werd in 1985 verkocht. Het gebouw kreeg de naam ”Kempensche Veste”.
Het heeft van december 1988 tot mei 1996, en van 1998 tot 2004 dienst gedaan als asielzoekerscentrum.
Vanaf mei 2007 tot 31 december 2008 was het een tijdelijke huisvesting voor buitenlandse (veelal Poolse) uitzendkrachten.
Van 1 januari 2009 tot 1 augustus 2012 deed het wederom dienst als asielzoekerscentrum. Door een landelijke terugloop in asielaanvragen heeft het COA besloten het asielzoekerscentrum in Budel-Dorplein te sluiten per 1 augustus 2012. Echter door een nieuwe toestroom van asielzoekers (uit voornamelijk Syrië, Somalië en Eritrea) is het gebouw vanaf 28 april 2014 wederom in gebruik als asielzoekerscentrum.

Prison
De gevangenis uit 1905.
De zinkfabriek zorgde vroeger voor alles, dus ook voor de veiligheid. Er was een ‘Gard’ (veldwachter) en een echte gevangenis.
Het ‘prisonneke’ – zoals het gebouwtje in de volksmond genoemd wordt – bestaat uit 2 cellen. Het staat op de gemeentelijke monumentenlijst en het is een rijksmonument.
De constructie is bijzonder stevig. Elke hoek is voorzien van dubbele steunberen. Binnen zijn twee identieke cellen in spiegelbeeld.
De toegang tot de cellen is via een zwaar geklampte deur. Oorspronkelijk was achter deze toegangsdeur nog een tweede stalen deur met doorgeefluik. De sanitaire voorziening was een toiletemmer, te legen bij het luchten van de gevangene. Aan de achterzijde zijn twee kozijnen met daarin een communicatievenster voor contact met de gevangene. Het ‘prisonneke’ was buiten omgeven door een sloot met aan de voorkant een bruggetje, dat weer was afgesloten met een hekwerk.
Nyrstar Budel is de enige zinkproducent in Nederland en al meer dan 120 jaar gevestigd in Budel-Dorplein, in het zuid-oosten van Nederland. Met ongeveer 460 medewerkers produceert Nyrstar Budel jaarlijks circa 275.000 ton zink van zeer hoge kwaliteit.
Gebruik van zink is een kost effectieve manier om staal te beschermen tegen corrosie. Door staal te beschermen tegen corrosie helpt zink het verbruik van natuurlijke bronnen, zoals ijzererts en energie te verminderen. Zink verlengt de levensduur en duurzaamheid van staal, het beschermt dus ook investeringen, zoals huizen, bruggen en bijvoorbeeld schepen. Zo helpt zink mee om onderhoudskosten te reduceren.
Veilig en verantwoord werken staat bij Nyrstar Budel altijd op de eerste plaats. Zowel voor de medewerkers, de omwonenden als het leefmilieu.
De Schakel
Op initiatief van een aantal inwoners van Budel-Dorplein, die zich vanaf eind jaren ’70 bezig hielden met de leefbaarheid van Dorplein, is het plan ontstaan om De Schakel te bouwen. In het kader van een leerwerkproject stelde de Provincie Noord-Brabant een eenmalige bouwsubsidie ter beschikking, mits de bouwtekening voor 1 maart 1981 was goedgekeurd. Onder de grote tijdsdruk was er geen mogelijkheid, zoals wel bedoeld was, een enquête te houden onder de bevolking om zicht te krijgen op de wensen van de inwoners. In overleg met de burgemeester van (toen nog) de gemeente Budel werd in korte tijd een bouwplan gemaakt en goedgekeurd. Ook werd de Stichting Gemeenschapscentrum Dorplein opgericht met als doel: de oprichting, het beheer en de exploitatie van een gebouw, dat zoveel als mogelijk voorziet in de behoefte aan geschikte lokaal-ruimte voor de activiteiten van alle in Dorplein gevestigde verenigingen, instellingen, stichtingen enz. op maatschappelijk, levensbeschouwelijk, recreatief en cultureel gebied.
Inmiddels biedt De Schakel al 30 jaar onderdak aan een groot aantal vaste gebruikers, voor het merendeel verenigingen, en incidentele gebruikers, voor vergaderingen, lezingen, begrafenisrecepties of (dorps)feesten. Voor het beheer werd, zolang dat financieel mogelijk was, gebruik gemaakt van eerst 2 en later 1 betaalde parttime beheerder(s). Maar zeker de inzet van vrijwilligers bleef en blijft een onmisbare waarde. Buiten de geplande activiteiten was De Schakel gesloten, waardoor het centrum wel aan haar doelstelling beantwoordde, maar daarnaast een marginale rol in de gemeenschap bleef spelen.
Door een in 2000 ingevoerd nieuw accommodatiebeleid van de gemeente, waarbij de exploitatiesubsidie werd afgebouwd, en door het vertrek van vaste huurders (bibliotheek en politie) en de ontoereikende inkomsten van overige huurders bleek het niet langer mogelijk De Schakel vanaf 2006 financieel sluitend te exploiteren en moesten nieuwe wegen worden gezocht om het centrum op termijn in stand te houden.Gesteund door een in 2007 uitgevoerd grootschalig onderzoek onder de hele bevolking besloot het bestuur er actief naar te streven De Schakel een meer open en uitnodigend gemeenschapscentrum te laten worden, liefst als een multifunctioneel ontmoetingscentrum voor jong en oud in Budel-Dorplein. In een (vaste)gebruikersoverleg werden de plannen besproken en vastgesteld. Dankzij externe sponsoren, met steun van de gemeente en de inzet van vrijwilligers heeft het gebouw, vooral aan de binnenkant, in de periode 2008 – 2011 een grote opknapbeurt ondergaan, waardoor de accommodatie qua uitstraling en beschikbare faciliteiten aantrekkelijker is geworden voor verschillende doelgroepen. Op 28 mei 2011 werd de opgeknapte Schakel presentatie feestelijk gepresenteerd aan de bevolking.
Dat was een eerste stap, die al daadwerkelijk geleid heeft tot een hogere bezettingsgraad vanuit een bredere gebruikersgroep. Maar er zijn vervolgstappen vereist, die leiden tot een hogere en kostendekkende bezettingsgraad om tot een gezonde financiële exploitatie te komen. De komende tijd wordt er hard gewekt aan de realisatie van een beleidsplan, waardoor het mogelijk moet blijven om de Dorpleinse bevolking die betaalbare en aantrekkelijke accommodatie te kunnen bieden die binnen de doelstelling van de Stichting wordt nagestreefd.
 

Weitere Informationen unter