Zeer mooie rondwandeling vanuit Camping Heelderpeel via het Exatenbos naar Horn en daarna retour via de Beegderheide.

U start bij Camping "De Heelderpeel", De Peel 7 nabij de verkeerslichten op de Napoleonsweg in Heel.

Pauzemogelijkheid bij "De Pannenkoek", Napoleonsweg 6, 6085 NT Horn. Tel. 0475-581281.

www.depannenkoekhorn.nl

contact@depannenkoekhorn.nl

Landgoed Exaten en het aangrenzende Haelense Beekdal omvat een oppervlakte van 211 ha, ten oosten van Baexem en Grathem. Naald- en eikenbos, lanen van beuk en Amerikaanse eik, hakhoutwallen, weilanden en akkers, deels grenzend aan de Haelense beek, wisselen elkaar af. Verder liggen er twee opvallende boerderijen: Stockxhof en Exatenhof. De Haelense beek en de n68 doorsnijden Landgoed Exaten. De zuidzijde grenst aan de Beegderheide, de noordzijde loopt via Landgoed Beijlshof over in het Leudal.De geschiedenis van Exaten is verbonden met enkele oude gebouwen. Het gebied ontleent zijn naam aan een van de drie kastelen die deze omgeving rijk was. Kasteel Exaten wordt voor het eerst in 1241 genoemd. Van dit kasteel resten slechts enkele delen die zijn opgenomen in een later gebouwd kloostercomplex [1872- 1967]. Dit klooster werd later politieschool en is nu in gebruik als asielzoekerscentrum. Uit een oude akte uit circa 1500 blijkt dat beide hoeves er toen al waren. Op de plaats van de Stockxhof stond in 1329 al een schuur. De huidige Exatenhof stamt uit de 19e eeuw, de Stockxhof uit de 17e eeuw. Uit de aanwezigheid van deze gebouwen blijkt dat het Haelense beekdal een gunstig gebied was voor landbouwers. Dit is ook af te leiden uit de ligging van de boerderijen, juist op de overgang van hoge zandgronden naar vochtige beekdalgronden. De hogere gronden werden benut als akker en hakhoutbos, de beekdalgronden als wei- en hooiland en water uit de beek diende als watervoorraad. Aanwezigheid van 'bruine enkeerdgronden' in het gebied, ontstaan door eeuwenlange bemesting met stalmest, bewijst het langdurig gebruik. Ondanks het nog relatief gave beekdallandschap zijn er toch diverse stevige ingrepen geweest. De aanleg van de n68 in de jaren '70 waarvoor de 'Fransche Berg' van 42 m hoog en een aantal vennen moest wijken. Verdroging trad op door de normalisatie van de Haelense Beek in 1950 en de aanleg van een drinkwaterpompstation in 1958. In de periode 1930-1960 werd het heide- en stuifzandgebied, beplant met grove den, Corsicaanse den, lariks en fijnspar. In 1973 kocht Het Limburgs Landschap het landgoed aan met als doel een betere bescherming. In 2004 vond een gebiedsuitbreiding plaats toen via een ruilverkaveling beekdalgronden tussen Baexem en Grathem in eigendom kwamen.Exaten kan in drie delen worden gesplitst: de Haelense Beek, het dal eromheen en de hoge zandgronden ten oosten ervan. De in 1950 rechtgetrokken Haelense Beek kreeg in 2002 haar natuurlijke loop terug. Oude meanderbochten werden hersteld inclusief vlakke en steile oevers. De beek heeft nu een veel langere en ondiepere loop, met hier en daar afgetakte, niet stromende meanders. Deze afwisseling is ideaal voor allerlei water- en moerasplanten, amfibieën als de gewone pad, libellen en andere waterdieren, die geleidelijk het gebied weer koloniseren. In het beekdal staan enkele populierenbosjes met een struiklaag van zwarte elzen. Weilanden nemen echter de grootste oppervlakte van het dal in. Hierin zijn ten behoeve van de amfibieënfauna zeven poelen aangelegd. De graslanden in het gebied worden in de zomer gemaaid of begraasd. Bijzonder is dat er ook 's winters koeien lopen. Het zijn de galloways van de Stichting, uit natuurontwikkelingsgebieden in het Midden-Limburgse Maasdal, die vanwege overstromingsrisico naar deze hoogwatervrije winterverblijfplaats worden gebracht. Zo wordt overigens ook het vroegere trekgedrag van wilde runderen enigszins geïmiteerd. Ze trokken ooit van hoog- naar laaggelegen gebieden, in dat verre verleden niet gehinderd door bijvoorbeeld prikkeldraadrasters en drukke wegen. Op de overgang van het beekdal naar de zandgronden, is plaatselijk nog een steilrand van enkele meters hoog te zien. Dit is het leefgebied van de geelgors, een soort die zeker niet Zeldzaam is in het kleinschalige Limburgse cultuurlandschap. De kerkuil broedt regelmatig op de Stockxhof. Op de akkers vallen de velden met rode zonnehoed op. De pachter teelt ze voor de farmaceutische industrie. Behalve nuttig en mooi is dit gewas ook ideaal voor vlinders als atalanta, dagpauwoog, witjes, kleine vos en koninginnepages. Op de zandgronden staan vooral naaldbossen met een struiklaag van wilde lijsterbes en ruwe berk. Lanen van beuk en Amerikaanse eik doorsnijden het gebied. Het bos heeft een relatief open structuur. Hiervan profiteren de levendbarende hagedis, de boompieper en de geelgors. Aan de zuidzijde van Exaten, op de grens met de Beegderheide, liggen twee vennetjes met onder andere dopheide, bruine snavelbies, kleine zonnedauw en moeraswolfsklauw. Tevens leeft hier de heikikker.