Erg mooie en gevrieerde rondwandeling vanuit de buurtschap Thull in Schinnen door het bos waarin Mariakapel in Schinnen en langs de Geleenbeek en visvijver naar buurtschap Heisterbrug, langs het Stammenderbos en nieuw aangelegde fruitboomgaard met typische Renegloater pruimenbomen en zicht op Sweikhuizen naar Spaubeek, alwaar pauzegelegenheid in het MFC Ut Roadhoes. Na de pauze wandelt u via Heisterbrug en langs kasteel Ter Brogh terug naar buurtschap Thulle waar u desgewenst ook nog een bezoek kunt brengen aan de Alfa Brouwerij.

Start P-Plaats, Thullender Kerkweg in Thull, Schinnen.

Pauzegelegenheid: 't Roadhoes
Musschenberg 101
6176 BE, Spaubeek, Limburg, Nederland

Het kerkdorp Schinnen bestaat van oudsher uit een kern en enkele buurtschappen, afwisselend gescheiden door een groengebied en enkele bosgebieden. De kern Schinnen is in de loop der tijden gemoderniseerd en aangepast aan de voortschrijdende ontwikkelingen op het gebied van de dorpsvernieuwing.
Zoals iedere stads- en dorpskern, heeft ook Schinnen de tol moeten betalen voor deze noodzakelijke vernieuwingen. Diverse karakteristieke bebouwingen, typisch voor de vroegere dorpskern, gingen voorgoed verloren. Een uitzondering hierop vormt het gebied rondom de kerk. Verspreid in de kern van Schinnen treft men tegenwoordig nog slechts enkele oude panden aan.

De buurtschap Wolfhagen is, zoals in vroegere tijden gebruikelijk, bebouwd aan de hoge zijde van de weg. De bebouwing bestaat in hoofdzaak uit grotere boerenhuizen of hoeven. Wolfhagen vormt met zijn oude gebouwen, beemden, akkers en fruitaanplant tegen de Putherberg, een uniek landschappelijk geheel.

Typisch voor de buurtschap Nagelbeek is de lintbebouwing. Startend met een vrijstaande grote hoeve, zien we vervolgens een groot aantal aaneengesloten boerenhuizen met poorten. De meeste panden verkeren nog in de oorspronkelijke staat met toevoegingen uit later tijden.

Heisterbrug is voor Schinnen een uniek gebied. Het wordt gevormd door het dal van de Geleenbeek en de Putherberg. Hier vindt u enkele prachtige gebouwen met een bijzondere cultuurhistorische waarde. Deze gebouwen, zoals kasteel Terborgh of de watermolen zijn erkend als rijksdocument.

Hegge is het buurtschap aan de andere kant van het dal van de Geleenbeek en wordt gevormd door de bebouwing langs de doorgaande weg naar Spaubeek. Zoals reeds omschreven bij het buurtschap Wolfhagen, zijn ook hier grote boerenhoeven aan de hoge kant van de weg gesitueerd. De aanwezigheid van deze hoeven is kenmerkend voor het karakter van Hegge.

Tenslotte het buurtschap Thull, dat vrijwel geheel wordt ingeklemd door heuvels, waarvan de Krekelberg de voornaamste is.

Sweikhuizen (Limburgs: Zjweikese of Sjweikese) is een woonkern grenzend aan Geleen en Spaubeek behorende tot de gemeente Schinnen.
Aangenomen wordt dat de naam Sweikhuizen afkomstig is van het woord Zweihuizen oftewel twee huizen. De naam slaat op de bebouwing tussen twee huizen. Men vermoedt dat de Stammenhof, gelegen boven op de helling, het boven- en de Biesenhof onder aan de helling, het benedenhuis was.

Geschiedenis
In de jaren zeventig van de 20e eeuw zijn er op de Pepelsberg bij Sweikhuizen archeologische vondsten gedaan, zoals bewerkte vuurstenen en aardewerkscherven. Men vermoedt dat jagers uit het neolithicum hier vuurstenen wonnen.

Sweikhuizen ontstond in de middeleeuwen in het dal van de Geleenbeek. Er ontstond lintbebouwing langs de stijgende weg naar Puth. Omstreeks 1800 waren er twee kernen: Nabij de kerk en meer oostelijk langs de Bergstraat. In de 2e helft van de 20e eeuw werd een woonwijk ten noorden van de kerk bijgebouwd.

Pruimenteelt
Het product waarmee Sweikhuizen in de wijde omgeving bekend is, zijn de Sjweikeser Rèngelaote. Volgens de in New York wonende Gelener prof. dr. Arthur Schrijnemakers is de kweek van deze pruimensoort ontstaan rond 1820 toen een zekere Jacob Lenaerts naar Sweikhuizen kwam om te gaan werken bij Peter Baggen, in die tijd de grootste fruitteler van het dorp. Zijn kennis van pruimen kweken nam hij mee. Hij wist uit een wilde zure pruimensoort een soort te kweken die tot de sappigste en fruitigste pruimen van deze streek behoorde. Dat was het begin van de pruimenteelt, die gedurende anderhalve eeuw, grote bekendheid aan Sweikhuizen zou geven.

Joep Boyens (1865-1953) gold in zijn tijd in Sweikhuizen als de grootste autoriteit inzake pruimenteelt. Van hem schijnt ook de benaming Sjweikeser rèngelaot te stammen.

Tussen 1960-1970 kwam echter de anticlimax. Door de ruilverkavelingen en door de overgang van fruitteelt naar landbouw werd toen een ware kaalslag gepleegd: hele akkers met pruimenbomen en andere hoogstambomen werden met de grond gelijk gemaakt. Rooipremies en uitbreiding van de bouwactiviteiten versnelden de teloorgang van de eens zo beroemde rèngelaot. En van het zo prachtig beschreven bloeiende landschap rondom Sweikhuizen is niet veel meer overgebleven. Het aantal pruimenbomen slonk tot enkele tientallen. Zonder ingrijpen zou deze boomsoort volledig uit Sweikhuizen verdwijnen. Daarom werden er initiatieven genomen de Sjweikeser rèngelaot te redden. Een aantal vrijwilligers plantte reeds in 2000 uit eigen beweging een honderdtal scheuten van de rèngelaot in hun achtertuin. In 2003 werd de stichting Sjweikeser Rèngelaot opgericht die inzet voor het behoud en de herplanting van de rèngelaot. Er werd contact gezocht met gemeente Schinnen, Natuurmonumenten en het Landschapspark de Graven om deze pruimensoort weer te plaatsen waar hij thuishoort: op de hellingen rondom Sweikhuizen.

Dieren en planten in het Geleenbeekdal
Door de afwisseling in hoogte, bodemstructuur en vochtigheid vind je in het Geleenbeekdal veel verschillende dieren en planten.

Planten in het Geleenbeekdal
In het voorjaar bloeien er er onder meer speenkruid en bosanemonen. Je vindt in het gebied enkele orchideeën, zoals de bijenorchis (foto) en wespenorchis en de gevlekte orchis. Ook groeit op meerdere plekken het duizendguldenkruid en reuzenpaardenstaart, een prehistorische plant die toen meters hoog werd. 

De meeste hoogstamboomgaarden in het gebied staan vol appels en pruimen. Sweikhuizen heeft een bijzonder oud pruimenras: de ‘Sjweikeser rengeloate’, een variant van de Reine Claude en één van de lekkerste pruimen van Nederland.

De dieren van het dal
Met een beetje geluk, zie je een ree wegschieten of een eekhoorn door de boomtoppen klimmen. Een klein en veelbesproken diertje in het Geleenbeekdal is de korenwolf. Bij de beek maak je kans om een blauworanje schicht langs te zien flitsen: een vluchtige ontmoeting met een ijsvogel. Een andere kleurrijke vogel die je kunt zien is de knalgele wielewaal. In het voorjaar laten de heggenmus, staartmees en kuifmees volop van zich horen. Ook de grote bonte specht en de grote gele kwikstaart (foto) zijn hier te zien en te horen. Als laatste is de zeggekorfslak het vermelden waard.

Verdere informatie onder