Dag 3 van de 26e Heuvelland4daagse op zaterdag 10 augustus 2013.

Start bij: Café 't Vöske
Grote Straat 8
6325, Berg En Terblijt, Limburg, NLD
Tel. 0436040073

www.heuvelland4daagse.nl

Berg en Terblijt is een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Limburg. De gemeente bestond uit de kernen Berg, Terblijt, Vilt en Geulhem. Ze werd opgeheven bij de gemeentelijke herindeling van Zuid-Limburg in 1982 en werd toen samengevoegd met Valkenburg-Houthem, waarmee de huidige gemeente Valkenburg aan de Geul ontstond.
De gemeente werd in 1818 gevormd door een fusie van de gemeente Berg (tot 1795 één van de Elf banken van Sint-Servaas) met de gemeente Terblijt (een oude vrije rijksheerlijkheid). Voor de naam van de nieuwe gemeente werd gekozen voor Berg en Terblijt, ter onderscheiding van andere gemeenten met de naam Berg, zoals het Limburgse Berg aan de Maas. Ook na de de samenvoeging van de gemeente met Valkenburg-Houthem in 1982 worden beide dorpen vaak in één adem genoemd. Voorpostadressen en op de bewegwijzering wordt eveneens de naam Berg en Terblijt gehanteerd.
De kern Berg heeft ongeveer 3500 inwoners; Terblijt 180. Het eveneens van de voormalige gemeente deel uitmakende dorp Vilt heeft 950 inwoners. Veel inwoners van deze kernen zijn forensen. Veel dorpsbewoners werken in Maastricht, onder andere bij de Universiteit Maastricht en het Academisch Ziekenhuis Maastricht.

Cadier en Keer (Limburgs: Keer) is een Zuid-Limburgs dorp, niet ver ten oosten van Maastricht gelegen. Het maakt sinds 1982 deel uit van de Nederlandse gemeente Margraten en sinds 2011 van de fusiegemeente Eijsden-Margraten. De plaats ligt aan de provinciale weg tussen Maastricht, Gulpen en Vaals (de N278). Cadier en Keer telde in 2008 3667 inwoners. Door de ligging dichtbij Maastricht en langs een belangrijke verkeersweg is het vooral een forensendorp. Het dorp ligt op het Plateau van Margraten.

Oorspronkelijk waren er twee aparte plaatsen; enerzijds Cadier, dat een zelfstandige gemeente was, en anderzijds Keer, dat met Heer de gemeente Heer en Keer vormde. Nadat deze plaatsen volledig tegen elkaar aan waren gegroeid, ontstond in het jaar 1828 de nieuwe gemeente Cadier en Keer, die tevens het afzonderlijke gehucht Sint Antoniusbank omvatte. Deze gemeente ging per 1 januari 1982 op in de gemeente Margraten. Eerder al waren delen ervan geannexeerd door de gemeente Maastricht.

Het dorp is vooral aan de noordelijke zijde van de N278 blijven groeien. Er bevinden zich diverse monumentale gebouwen. Het oudste is de oude kerktoren, welke uit de 12e eeuw stamt. Het originele bijbehorende kerkgebouw is in de jaren 50 van de 20e eeuw afgebroken en daarvoor is een nieuwe H. Kruisverheffingskerk in de plaats gekomen.

Een bekende inwoner van Cadier en Keer is voormalig biljartspeler Jean Bessems.

In het landelijk gebied van Cadier en Keer aan de entree van het Heuvelland, tussen Maasdal en Mergelland, met een riant panorama op Maastricht en het traditionele Heuvelland van Berg en Terblijt en Bemelen ligt het gebied Backerbosch, Het wordt omsloten door oude bossen, glooiende landerijen en twee wijngaarden. Het terrein biedt plaats aan het klooster van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën (S.M.A.), een kruiswegtuin, de golfbaan 'Het Rijk van Margraten' en sportvelden voor hockey, tennis en voetbal.

Cadier en keer heeft in de periode van 16 maart 1925 tot de opheffing op 5 april 1938 een halte gehad aan de tramlijn tussen Maastricht en Gulpen als onderdeel van de tramlijn Maastricht-Vaals op de plaats waar de Zwarte Weg uit komt op de Keunestraat ten noordoosten van het dorp. De Zwarteweg volgt nog een groot stuk het tracé dat op de plaats van het viaduct de Rijksweg N278 kruiste om even later de weg via diezelfde Rijksweg te volgen naar Margraten. De eerstvolgende haltes waren in het westen bij Sint Antoniusbank en in het oosten aan de Rijksweg te Margraten.

De namen Cadier en Keer zouden volgens taalkundige Riemer Reinsma wel eens eenzelfde oorsprong kunnen hebben. Sterker nog, volgens hem zou het wel eens hetzelfde dorp geweest kunnen zijn. De naam zou zijn oorsprong ontlenen aan het Latijnse Calidarium , hetgeen 'plaats voor warme baden' betekent. In vroegere tijden lag de taalgrens ietwat noordelijker. Het dorp was oorspronkelijk Romaanstalig en heette Calidier, later verbasterd naar Caidier. Toen ook Germaanstaligen in de streek gingen wonen, viel ook de -d eraf en verbasterde de naam naar zoiets als Caieer. Dit werd later als Keer geschreven. Het weglaten van die zogenaamde -d komt in het Nederlands wel vaker voor. Vergelijk: Veder/veer en Weder/weer. Volgens de Limburgse onderzoeker Tummers lag de taalgrens precies op de Dorpsstraat.

De naam zou ook betrekking kunnen hebben op het het Keltische woord kadeir, dat 'hoogte' of 'heuvel' betekent.

De Blasiuskapel in Cadier en Keer ligt aan drukke Rijksweg Maastricht-Gulpen, bij de afslag naar Blankenberg. Bij de kapel is een bushalte. Een kleine groenvoorziening markeert de kapel aan de berm van de weg. Het gebouwtje dateert uit 1943 en werd gebouwd als trafohuisje. In 1992 werd ze omgebouwd tot wegkapel. De kapel is gewijd aan de H. Blasius, waarschijnlijk omdat in 1904 het nabij gelegen kasteel Blankenberg betrokken werd door een Franse broederschap van de H. Blasius. Het witte kapelletje heeft een ligt gebogen, met leien gedekt zadeldak, waarop een dakruiter met kruis staat. De rechthoekige toegang wordt afgesloten door een metalen hek en beschermd door plexiglas. Het interieur is wit gestuukt. Op een altaar staat een beeld van de H. Blasius.